Son yıllarda etkilerini daha da şiddetli hissettiğimiz tehlikeli meteorolojik olaylar yani iklim değişiminden kaynaklı felaketlerin anlık etkileri ve sebep olduğu kayıplar bir yana, insanlık için birinci derece kırmızı alarm seviyesinde global olarak acil araştırmalar ve somut girişimler gerektiren konu geleceğimizin meteorolojisidir. Teknoloji Çağı, Bilim Çağı, İnternet Çağı, Yakın Çağ, Yeni İnsan Çağı ya da Yıkım Çağı adı her ne ise içinde yaşadığımız çağın insan hayatının her bir alanına meteorolojinin doğrudan etki ettiği, onun verileri olmadan hiçbir kararın alınmadığı ve alınsa dahi kesinlikle kritik riskler taşıdığı reddi imkânsız bir gerçektir. Meteorolojiden bağımsız bir dünyevi aktivite neredeyse yoktur. En başta yer alan en önemli meteorolojiye bağımlı insan aktivitelerinden biri Tarım’dır.
Kültüre aldığımız, yetiştirdiğimiz canlıların iklime karşı tepkilerini ve böcekler ile mikroorganizmaların etkilerini, diğer canlı toplulukların bulundukları çevre ve birbirleri ile etkileşimlerini ve tüm bu etkenlerin ekonomik sonuçlarını meteoroloji bilimi sayesinde gözlemleyebilir, araştırabilir, öğrenebilir, hesap edebilir, açıklayabilir ve çözümler üretebiliriz. Atmosferik olaylara karşı üretimin sağlığını kısa ve uzun vadeli meteorolojik verilere göre koruma altına alabilir ve olası kayıpları minimize edebiliriz.
Tarım adeta güneşten yağmur damlasına kadar tamamen uzaydan yeryüzüne uzanan temel olarak atmosferi merkez aldığımız gelişen olaylar silsilesine bağlı sosyo-ekonomik açıdan çok önemli açık fabrikadır. Her ne kadar gün ve gün tarımsal buluşlar ortaya çıksa da yönlendirici ve bağlayıcı kudret İklim’dir.
Tarım sektöründe yapı ve işletme planları ile üretim planları yapılırken öncelikle o bölgenin iklim özellikleri dikkate alınır, yani yetiştirilecek bitki çeşidinin seçimi, toprak işleme, ekim, dikim, budama, çapalama, sulama, gübreleme, ilaçlama, hasat işlemlerinde ve sera gibi mikro klimatolojik ortam planlamasında iklim ve meteorolojik veriler mutlak yönlendirici ilk faktördür; örneğin, ilaçlamadan sonra yağan yağmur harcanan emek, ilaç, enerji, zaman ve paranın boşa gitmesine neden olur, aynı şekilde meteorolojik parametrelerden yararlanılmayan sulama planlamasında rüzgâr hızının yüksek ve esme süresinin fazla olduğu yörelerde, hava sıcaklığının yüksek ve nispi nemin çok düşük olduğu alanlarda buharlaşma kayıplarının yüksek olmasından dolayı yağmurlama sulama yöntemi uygun olmamasına rağmen bu tip bir sistemin ilk tesis masrafı yüksek olduğu halde uygulanması ekonomik zarara sebebiyet verir (1). Meteoroloji bilimi ile eşgüdümlü yapılmayan zirai faaliyetlerde az ya da çok zarara uğramak kaçınılmazdır. Örneğin on binlerce fidandan oluşacak bir bahçe, söz konusu tarımsal alana gelen güneş ışınlarının ve sıcaklığın verileri analiz edilmeden ve gerekli olan gölgeleme tedbirleri alınmadan kurulduysa tonlarca mahsulün kavrularak telef olması veya rüzgâr olayları dikkate alınmadan ve ilgili hesaplar yapılmadan dikilen sıra arası direk-tel sisteminin yıkılarak tellerden destek alan binlerce fidanın zarar görmesi ile işletmenin milyonluk yatırımının daha ilk senesinde batması muhtemeldir. Dolu olayından vereceğimiz bir örnekte ise alınamayan tedbirler yüzünden dolu sadece o anda mahsule zarar vermekle kalmaz 1-2 yıllık sürgünleri de kırarak gelecek yılların verimlerini de yok eder. İklim faktörleri (sıcaklık, nispi nem, çiğ, sis, yağış, bulutluluk, ışık, rüzgâr, kar, don) sadece yapılan zirai faaliyetleri etkilemekle kalmaz, insan kontrolü dışındaki hastalık ve zararlıların etki seviyelerini de belirleyerek, eğer iklimsel faktörlere göre doğru zamanda, doğru miktarda ve doğru şekilde ideal ilaçlama uygulamaları yapılmadıysa mücadelesi güç yıkımlara sebebiyet verebilir.
Tarımsal Meteorolojinin amacının üretimin verim ve kalitesini artırmak için iklim ve hava özellikleri konusunda üretici ve tarımcılara gerekli bilgileri vermek, olumsuz hava şartlarının zararını en aza indirmek ve ziraî girdileri (gübre, ilaç, iş gücü, vb.) ekonomik olarak kullanmayı sağlamak olduğunu (1) belirterek yukarıda bahsedilen tüm olumsuzluklara karşı Tarımsal Meteoroloji’ye bağlı olmanın mecburiyetine tekrar tekrar vurgu yapmamız gerekir. Öyle ki meteorolojik bilgilerin tarımda ki önemini M.Ö. Roma ve Çin gibi medeniyetlerin farkına varıp kullanmış olmaları en etkileyici tarihi değerlerdir. Binlerce yıl öncesinden günümüze kadar değişim gösteren ‘Tarımsal Meteoroloji‘ bilimi yakın çağın teknoloji ve sanayi devrimleri ve biyokütle, biyoenerji gibi bilimsel keşifleri ile hızlı gelişim göstermektedir. Bugün uydular ve uzay bilimi sayesinde ilgili kurum ve kuruluşlarca elde edilen meteorolojik tahminler elektronik ortamlarda düzenli olarak yayınlanarak hem özel hem de kamusal kişilerin ve kuruluşların tarımsal faaliyetlerinde iklime göre aksiyon almaları ve olumsuz olarak değişen iklime karşı insan faaliyetlerinin düzeltilmesi ve iyileştirilmesi amaçlanmaktadır. Aksi takdirde İklim Aktivistleri’nin ve bilim insanlarının uyarılarını somut olarak dikkate almayan devletlerin, global olarak özensiz ve plansız hareketleri ile kontrol altına alamadıkları insan toplumlarının faaliyetlerinin sebep olduğu iklim krizinin daha da şiddetlenerek tarımsal üretimde giderek artan kayıplara, artan pahalılığa, kıtlığa ve gıda güvensizliğine yol açmasına göz yumulacaktır.
Kaynakça:
- Murat ASAR, Servet YALÇIN, Gökhan YÜCEL, Yüksel NADAROĞLU, Halis ERCİYAS, (2007), ZİRAİ METEOROLOJİ, T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ.
